سالمندشناسی نشریه JOGE کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور دارای موافقت اصولی از

Transcription

1 نشریه دارای موافقت اصولی از کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور JOGE دوره دوم شماره 2 پاییز 1396 شماره استاندارد بین المللی 2۴۷6-۷3۰1 بررسی رابطه ساختاری نیازهای اساسی روان شناختی و بهزیستی ذهنی با سالمت روان در سالمندان... 1 مهدی عرب زاده فهیمه پیرساقی جواد کاوسیان کاظم امانی یعقوب عبداهلل پور وضعیت سالمت دهانی مردان سالمند بستری در بیمارستان روانپزشکی رازی در سال ۵ 11 شیوا زمانی نژاد وحید راشدی سید کاظم ملکوتی بیژن مقصودلو استرآبادی تا ثیر هنردرمانی بر کیفیت زندگی و مشارکت اجتماعی سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر کرمان ادیبه برشان امیر سلطانی نژاد سحر صفوی گردینی طناز رجبی منصوره میرحسینی بررسی وضعیت سالمت عمومی سالمندان شهر سبزوار و عوامل مرتبط با آن در سال ۵ 26 فاطمه زارعی مجتبی محمدی خدیجه ابوزاده اکرم قنبری مقدم تا ثیر یك برنامه تمرینات لیوان چینی بر چالاکی دستی مردان سالمند... 3۴ معین نجم زاده بغدادی زهرا پورآقایی اردکانی زهرا سلمان بررسی ارتباط رضایتمندی جنسی و رضایت زناشویی در سالمندان... ۴3 آناهیتا تکبیري بروجني ملیحه ایمني اسماعیل عزیزي فیني بررسی ارتباط بین وقفه های تنفسی خواب و کیفیت زندگی سالمندان ساکن شهرستان سقز... ۵1 وجیهه باغی پریسا شهبازی حسابی هیوا محمدی رضا قانعی قشالق مقایسه تاثیر پیگیری تلفنی )تله نرسینگ( و حضوری بر روی احساس تنهایی سالمندان تحت پوشش مراکز سالمت جامعه شهر اهواز سال ۵ ۵8 سحر احمدی لیال صادق مقدم علی دلشاد نوغابی

2 به نام خداوند جان و خرد نشریه دوره دوم شماره 2 پاییز 1396 صاحب امتياز: دکتر مسعود فالحی خشکناب: موسسه دانش بنیان نوآوران سالمت آریاپارس پژوه مدير مسؤول: دكتر مسعود فالحی خشکناب سردبير: دكتر مسعود فالحی خشکناب مدیر اجرایی: دکتر شیما نظری کارشناس نشریه: اکرم پورولی شماره مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی: ۹۴/۶۰۵۷ مورخه ۱۳۹۴/۳/۲۵ شماره بینالمللی نشریه الکترونیکی: e-issn: دارای مجوز موافقت اصولی جهت کسب رتبه علمی پژوهشی از کمسیون نشریات علوم پزشکی کشور به شماره ۷۰۴/۱۷۷۵ مورخه ۱۳۹۴/۱۲/۱۶ اعضای هیات تحریریه: دکتر فضل اله احمدی استاد دانشگاه تربیت مدرس دکتر فاطمه الحانی دانشیار دانشگاه تربیت مدرس دکتر منیره انوشه دانشیار دانشگاه تربیت مدرس دکتر علی حسام زاده استادیار دانشگاه علوم پزشکی مازندران دکتر علی درویش پورکاخکی استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران دکتر ناهید رژه دانشیار دانشگاه شاهد. تهران دکتر مریم روانی پور دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بوشهر دکتر حیدرعلی عابدی استاد دانشگاه آزاد واحد خوراسگان- اصفهان دکتر عباس عبادی استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه اهلل االعظم عج دکتر مسعود فالحی خشکناب استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر عیسی محمدی استاد دانشگاه تربیت مدرس دکتر الهام نواب استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران دکتر کیان نوروزی دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر علیرضا نیکبخت نصرآبادی استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران دکتر مجیده هروی دانشیار دانشگاه شاهد دکتر فریده یغمایی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران دکتر احمد علی اکبری کامرانی متخصص داخلی و فلوشیپ طب سالمندی دانشیار دپارتمان سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر احمد دلبری متخصص علوم اعصاب سالمندی دانشیار مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر رضا فدای وطن متخصص طب سالمندی دانشیار دپارتمان سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر ربابه صحاف متخصص دانشیار مرکز تحقیقات سالمندی و دپارتمان سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی حروفچيني و صفحه آرايي: اکرم پورولی طراح جلد: اکرم پورولی ناشر: موسسه دانش بنیان نوآوران سالمت آریاپارس پژوه نشاني: تهران-ميدان توحيد- دانشكده پرستاري و مامايي تهران كدپستي: صندوق پستي: 14195/398 تلفن و نمابر:

3 DOI: /joge بررسی وضعیت سالمت عمومی سالمندان شهر سبزوار و عوامل مرتبط با آن در سال فاطمه زارعی 1 مجتبی محمدی 2 خدیجه ابوزاده 3 *اکرم قنبری مقدم 1- دانشجوی کارشناسی پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار سبزوار ایران. 2- کارشناس ارشد پرستاری سالمندی مرکز تحقیقات سالمت سالمندی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار سبزوار ایران. 3- دانشجوی کارشناسی پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار سبزوار ایران. 4- مربی گروه پرستاری عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار سبزوار ایران )نویسنده مسئول( پست الکترونیکی: Ak_ghanbari89@yahoo.com نشریه دوره 2 شماره 2 پاییز چکیده مقدمه: ارزیابی سالمت عمومی سالمندان به منظور تشخیص مشکالت جسمی و روانی این دوران از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا این مطالعه با هدف شناخت وضعیت سالمت عمومی سالمندان شهر سبزوار انجام گرفت. روش: این مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی 375 نفر سالمند باالی 60 سال فاقد هرگونه مشکالت شناختی شهر سبزوار انجام شد که بصورت خوشه ای سیستماتیک انتخاب و وارد مطالعه شدند. اطالعات توسط پرسشنامه مشتمل بر دو بخش دموگرافیک و سالمت عمومی 28- GHQ جمع آوری گردید و با استفاده از spss نسخه 19 و با روش های آماری توصیفی آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بر اساس نقطه برش 23 برای 28-GHQ فقط 60 درصد سالمندان شهر سبزوار از وضعیت مطلوب سالمت عمومی برخوردار بودند. آزمون های دو متغیره نشان داد که سالمت عمومی سالمندان با جنس تحصیالت تاهل و نوع هم زیستی آنان ارتباط معناداری )0/001<P( دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر درصد زیادی از سالمندان شهر سبزوار از سالمت عمومی مطلوبی برخوردار نیستند لذا توجه به وضعیت سالمت عمومی سالمندان این شهر از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. کلید واژه ها: سالمت عمومی سالمند سبزوار. تاریخ دریافت: 1396/5/20 تاریخ پذیرش: 1396/8/21 Access this article online Website: DOI: /joge

4 مقدمه سالمندي دوره اي از زندگي است كه معموال از 60 یا 65 سالگي آغاز مي شود )1(. درطول این فرآیند یک فرد بالغ سالم به فردی ضعیف با کاهش در ظرفیتهای مختلف فیزیولوژیک و افزایش است عداد ابتال ب ه ب سی اری از ب یم اری ه ا و مرگ تبدیل می شود )2(. پیش بینی شده که جمعیت سالمند در جهان در سال 2050 به دو میلیارد نفر برسد )3(. در ایران نیز بر اساس سرشماری عمومی 1390 سالمندان باالی 65 سال %7/5 ازکل جمعیت کشور را شامل می شوند که در مقایسه با سرشماری سال 0/ درصد افزایش نشان داده و تا سال 2050 به بیش از 25 میلیون نفر رسیده که روندی سریع تر از سایر گروه های جمعیتی خواهد داشت.)4( سالمتی حق اساسی هر انسان و یک هدف اجتماعی است و تمام دولت ها و سازمانها موظف به تأمین سالمت افراد می باشند. سالمتی که داراي ابعاد جسمی روانی و اجتماعی است شرط الزم و ضروري براي ایفاي نقش هاي فردي و اجتماعی است و همه انسانها در صورتی می توانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آنها را سالم بداند. بدون تردید کسی که دچار اختالل در سالمتی است از بر عهده گرفتن تعهدات و الزامات فردي خانوادگی و اجتماعی ناتوان خواهد بود )5(. از می ان دوره ه ای م ختلف زندگی دوره س المندی دوره ای است ک ه در آن سالمتی از اهم یتی حی اتی و جدی برخوردار می شود. به طورکلی سالمت عمومی سالمندان آشفته است و عالوه بر بیماریهای شایع این دوره مانند فشارخون باال بیماریهای قلبی بیماریهای عصبی و سرطان اختالالت افسردگی اضطراب زوال عقل استرس عصبی و اختالل خواب نیز درصد زیادی از سالمندان را مبتال می سازد. بطور مثال افسردگی دومین علت ناتوانایی های دوره سالمندی است. بنابراین تأمین سالمت عمومی سالمندان از جمله مسائلی است که توجه ویژه ای را می طلبد )4(. نتایج پژوهش های اخیر نشان می دهد که سالمت در دوره سالمندی تحت تاثیر عوامل تغییر ناپذیری همچون وضعیت ژنتیکی فرد نیست بلکه بیشتر عوامل دیگری مانند سطح فعالیت بدنی فرد و سالمت جسمانی تعامالت اجتماعي و نگرش به زندگي بر سالمت سالمندان تاثير دارد )6( علیرغم رشد جمعیت سالمندان و تغییرات هرم جمعیتی کشور هنوز بر روي نیازهاي سالمندان به عنوان یک گروه آسیب پذیر جامعه کمتر توجه شده است. بنابراین نیاز به انجام مطالعات عمیق وسیع و مؤثر بر روي موضوعات وابسته به جمعیت سالمندان احساس می شود )3(. اگر چه مطالعاتی مرتبط با سالمتی در سالمندان در سالهای گذشته و در برخی شهرها انجام گرفته است اما سالمندان به علت شرایط خاص دوران سالمندی از قبیل مشکالت اقتصادی و انزوای اجتماعی و... بسیار مستعد از دست دادن سالمت عمومی هستند و الزم است که سالمت عمومی آنها بطور مداوم و در تمام شهرها سنجیده شود تا بتوان با برنامه ریزی برای بهبود سالمت عمومی آنها تالش کرد. از سوی دیگر مطالعه وضعیت سالمت عمومی این گروه سنی با ابزارهای استاندارد و معتبر دنیا امکان مقایسه بهتر نتایج را با مطالعات اخیر سایر کشورها و مناطق کشور فراهم کرده و به برنامه ریزی مناسب برای مراقبت و ارتقاء سالمت کمک شایانی می کند )7(. هدف ما از طرح این مطالعه بررسی وضعیت سالمت عمومی سالمندان سبزوار در سال 1395 است. روش مطالعه پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و کلیه سالمندان مقیم منزل در شهر سبزوار جامعه پژوهش را تشکیل می دادند. با توجه به حجم جامعه و برای بدست آوردن حداکثر نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه 375 نفر در نظر گرفت ه شد. نمون ه گیری ب صورت طبق ه ب ندی خوش ه ای چند مرحله ای تصادفی انجام گرفت. ابتدا کل شهر سبزوار از لحاظ جغرافیایی به 5 محدوده )شمال جنوب شرق غرب و مرکز شهر( تقسیم شد از هر محدوده یاد شده طبق نقشه بطور تصادفی یک منطقه انتخاب گردید و بر مبناي آمار خانوار موجود در مراكز بهداشتي درماني به طور تصادفي و سيستماتيك شماره خانواده اي كه داراي فرد باالي 60 سال باشد به عنوان نمونه مشخص شد. نمونه گیران طی یک جل س ه آموزش حضوری روش ارتب اط ب ا نمون ه ه ا و ت کمیل پرسشنامه ها را فرا گرفتند و با مراجعه حضوری به درب منازل پس از کسب رضایت جهت همکاری برای تکمیل پرسشنامه و توضیح هدف از انجام پژوهش پرسشنامه را در اختیار سالمندان قرار دادند. سالمندانی که خود تمایل داشتند پرسشنامه ها را پر کردند و برای آنهایی که بی سواد بوده و یا تمایل نداشتند پرسشنامه ها از طریق مصاحبه تکمیل شد. اگر بر اساس نمونه گیری تصادفی فرد دارای شرایط ورود به مطالعه موجود نبود از خانوار بعدی نمونه گیری انجام می شد و در صورتی که در یک خانوار بیش از یک فرد واجد شرایط وجود داشت همه آنها در مطالعه شرکت داده می شدند. اطالعات با استفاده از پرسشنامه اطالعات دموگرافیک )شامل: سن جنس تاهل وضعیت همزیستی و تحصیالت( و پرسشنامه "سالمت 27 دوره 2 شماره 2 پاییز 1396

5 عمومی "GHQ-28 که یک آزمون با ماهیت چندگانه به منظور بررسی سالمت روانی و خود اجراست جمع آوری شد )8(. این پرسشنامه توسط گلدبرگ و همکاران )1979( طراحی شده و حاوی 28 پرسش و چهار خرده مقیاس: نشانه های جسمی اضطراب متغیر جنس تاهل نشان دهنده سالمت عمومی کمتر بود )9(. جهت رعایت مالحظات اخالقی به افراد مورد مطالعه اطمینان داده شد که اطالعات گرد آوری شده از آنها بدون ذکر نام و محرمانه بوده و بر همین اساس ب ه هر یک از پرس شن ام ه ه ا کد داده شد. کد اخالق پژوهش ح اضر اختالل در کارکرد اجتماعی و افسردگی می باشد. مطالعات مختلفی ir.medsab.rec.1394,190 می ب اشد. در نه ایت اطالع ات نشانگر پایایی و روایی باالی این پرسشنامه برای سالمندان ایرانی نمونه ها وارد نرم افزار spss نسخه 19 و با روش های آماری است از جمله ملکوتی و همکاران در سال 1385 طی یک پژوهش توصیفی آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تی مستقل مورد تجزیه با عنوان "بررسی اعتبار روایی و تحلیل عاملی مقیاس GHQ-28 و تحلیل قرار گرفت. در سالمندان ایرانی" ضریب آلفای کرونباخ ابزار را 0/94 و میانگین همبستگی سوالها با یکدیگر 0/35 بدست آوردند و روایی ابزار را به یافته ها روش تحلیل عاملی و روایی تشخیصی بررسی نمودند که ضریب شرکت کنندگان در این تحقیق را 375 نفر از س المندان آلفای چهار عامل افسردگی 0/89 عملکرد اجتماعی 0/89 اضطراب )افراد باالی 60 سال( ساکن سبزوار با میانگین سنی 70± 8/70 0/85 و عالیم جسمانی 0/71 بدست آمد )9 10(. پس از نمره سال بود. سایر مشخصات کلی شرکت کنندگان در مطالعه و میانگین گذاری سواالت پرسشنامه طبقه بندی سالمت با در نظر گرفتن نمره سالمت عمومی و زیر مقیاس های آن به تفکیک متغیرهای نقطه برش در امتیاز 23 سالمندان به دو دسته مطلوب )کمتر از 23( دموگرافیک آنان در )جدول 1( نشان داده شده است. و نامطلوب )24 و باالتر( طبقه بندی شد به طوری که امتیاز باالتر جدول 1 : مشخصات کلی شرکت کنندگان در مطالعه و میانگین نمره سالمت عمومی و زیر مقیاس های آن به تفکیک متغیرهای دموگرافیک آنان سطح تحصیالت همراهان زندگی وضعیت ابتال به بیماری مزمن تقسیم بندی مرد زن متاهل مجرد بیسواد ابتدایی سیکل دیپلم دانشگاهی تنها با همسر با همسر و فرزندان عدم ابتال به بیماری مزمن ابتال به حداقل یک بیماری مزمن تعداد )درصد( اضطراب افسردگی میانگین نمره در زیر مقیاس ها اختالل عملکرد اجتماعی اختالل عملکرد جسمی سالمت عمومی کل P-value 0/001>** 0/001>** 0/005* 0/001>** 0/ /17 21/47 32/19 27/94 26/40 19/92 19/64 21/69 30/07 19/25 20/93 24/61 25/69 2/49 4/24 2/88 6/81 3/96 2/40 2 2/92 2/53 4/28 3 2/65 3/28 3/53 4/52 6/62 4/18 4/15 5/50 5/20 4/48 4 4/69 5/81 4/49 4/71 5/03 5/16 5/36 9/80 5/58 6/41 8/33 6/80 4/98 5/35 6/61 9/01 5/72 4/93 7/03 7/45 6/82 9/72 7/58 10/65 09/10 10/06 8 6/42 6/76 9/74 7/20 7/29 8/22 8/56 )% )%53( 199 )%76( 285 )%24( 90 )%61( 228 )%19/5( 69 )%10( 37 )%9( 33 )%1( 8 )%33( 124 )%45/( 169 )%22( 82 )%52( 195 )%48( 180 P>0/001 = ** P>0/01 = * همان طور که در )جدول 1 ( نشان داده شده است سالمت عمومی سالمندان با جنسیت تاهل تحصیالت و همراهان زندگی آنان رابطه معناداری دارد. میانگین نمره سالمت عمومی در کل و به تفکیک زیر مقیاسهای آن در )جدول 2 ( نشان داده شده است. جدول 2: توزیع فراوانی نمرات سالمت عمومی و زیر مقیاس های آن در واحدهای مورد مطالعه زیرمقیاس ها میانگین انحراف معیار 4/01 4/40 2/03 2/40 11/17 8/22 6/25 4/94 3/15 23/62 اضطراب افسردگی اختالل عملکرد اجتماعی اختالل عملکرد جسمی سالمت عمومی کل 28 دوره 2 شماره 2 پاییز 1396

6 بر اساس نتایج )جدول 2 ( و با توجه به نقطه برش 23 برای CHQ-28 از 375 نفری که به پرسش نامه سالمت عمومی پاسخ دادند تعداد 224 نفر )60 درصد( سالمندان از وضعیت سالمت عمومی مطلوب برخوردار بودند و تعداد 151 نفر )40 درصد( آنان نیز وضعیت مطلوبی نداشتند. بحث این مطالعه به منظور تعیین وضعیت سالمت عمومی سالمندان شهر سبزوار در سال 1395 و عوامل مرتبط با آن انجام شد که بر اساس نتایج نزدیک به نیمی از سالمندان در شهر سبزوار از وضعیت سالمت عمومی مطلوب برخوردار نبودند. این یافته با مطالعه یزدانی )1389( در تهران براتی و همکاران )1391( در همدان و نجاتی )1387( در قم همراستا نبوده است چرا که نمره سالمت عمومی سالمندان شهرهای مذکور نسبت سالمندان شهر سبزوار بهتر است ) (. میانگین نمره کل سالمت عمومی در سالمندان شهر سبزوار پایین تر از نقطه برش 23 )سطح سالمت مطلوب( بود که این یافته با نتایج مطالعه خمرنیا و باغبانیان )1390( و پاشا و همکاران )1387( همخوانی داشت )10 14( چرا که بیانگر سطح سالمت عمومی پایین سالمندان می باشند. در مطالعه خمرنیا و باغبانیان )1390( در شهرستان زاهدان که در 2 جامعه شهری و روستایی انجام شد حاکی از سطح پایین سالمت عمومی در هر دو جامعه می باشد که پژوهشگر کاهش سطح سالمت سالمندان این شهر را به کیفیت پایین خدمات بهداشتی درمانی و توجه ناکافی به سالمت سالمندان خصوصا در روستا ها نسبت داده است )14(. مطالعه حاضر نشان می دهد توجه به وضعیت سالمت عمومی سالمندان بخصوص در شهر سبزوار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. میانگین نمره کسب شده از سالمت عمومی در اهواز کمتر از مطالعه حاضر می باشد و گویای این نکته است که سالمندان شهر اهواز از سالمت عمومی بهتری برخوردار بوده اند اما نباید از نظر دور داشت که مط ال ع ه فوق بر روی س المندانی ان ج ام شده ک ه ب ا خ انواده زندگی می کنند اما در مطالعه ما سالمندان مقیم منزل که ممکن است به تنهایی زندگی کنند نیز جزء نمونه ها بوده اند بنابراین تفاوت میانگین با این اختالف منطقی به نظر می رسد )10(. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که نمره سالمت عمومی در کل و در تمامی زیر مقیاس ها در زنان سالمند باالتر از مردان می باشد یعنی زنان از سالمت عمومی کمتری نسبت به مردان برخوردارند )نمرات باالتر حاکی از وضعیت نامطلوب تر(. تفاوت بین سالمت عمومی مردان و زنان سالمند در تمامی زیرمقیاس های اضطراب افسردگی عملکرد اجتماعی و عملکرد جسمی معنادار بود که با نتایج مطالعات براتی و همکاران )1391( در همدان تاناکا )Tanaka( و همکاران )2010( حبیبی سوال و همکاران )1386( خمرنیا و باغبانیان )1390( همخوانی دارد ) (. علت این امر را شاید بتوان به دلیل عوامل ساختاری جامعه نقش و پایگاه های اجتماعی مردان در جامعه دانست. جامعه فرصت و قدرت بیشتری به آنها می دهد بنابراین احساس خودکارآمدی باالتری پیدا کرده و به وضعیت سالمت روانی و عمومی آنها کمک می نماید. علت دیگر این تفاوت می تواند در رشد و بهبودی فردی ظرفیت بر قرار ی ارتباط با دیگران و نیز توانایی مقابله با مشکالت و فشارهای روزمره زندگی بیشتر باشد. مطالعات ثابت کرده اند که ارضای درست و به موقع نیازها و احساس امنیت بیشتر در جامعه نیز در مردان باعث افزایش سالمت آنها می شود. در تایید این مطلب مرتضوی )1390( بیان می کند که سالمندان زن دارای اختالل افسردگی بیشتری نسبت به مردان می باشند که این موضوع می تواند به دلیل حساسیت زیاد زنان به مسائل روزمره زندگی و تحمل مسئولیت زیاد در خانواده ها باشد )17(. به گفته شیخ االسالمی و همکاران )1390( زنان بیشتر از مردان احساس تنهایی دارند و نتایج بررسی ها نشان داده که بین احساس تنهایی و سالمت سالمندان ارتباط قابل مالحظه ای وجود دارد )3(. متغیر جنس )زن بودن( تاثیر فزاینده ای بر میزان استرس سالمندان و اختالالت اضطرابی و افسردگی آنان نیز دارد بطوری که زنان 7/1 برابر مردان سالمند دچار اختالالت اضطراب و افسردگی هستند )18(. تاناکا و همکاران )2010( نیز در مطالعه خود ابراز داشتند که بین افسردگی مردان و زنان تفاوت وجود دارد )15(. این در حالی ست که در مطالعه یزدانی )1389( بین سالمت عمومی مردان و زنان سالمند تفاوت معناداری پیدا نشد ) 11 ( که این نتیجه شاید تحت تاثیر تعداد کم نمونه )17 نفر سالمند زن و 63 نفر سالمند مرد( قرار گرفته باشد از این رو باید در تفسیر آن احتیاط نمود. در مطالعه مومنی و همکاران )1389( و مطالعه سهرابی و همکاران )1387( فقط در عملکرد اجتماعی بین زنان و مردان تفاوت معناداری وجود داشت و وضعیت مردان نسبت به زنان بهتر بود اما از نظر نشانه های افسردگی عملکرد جسمانی و اضطراب تفاوت معنی داری وجود نداشت )1 19(. به عقیده نویسنده برابری نشانه های افسردگی و اضطراب در مردان و زنان شاید با توجه به مقیم بودن گروه نمونه در سرای سالمندان و به دلیل اثرگذاری یکسان منابع اضطراب آور و افسرده ساز در دو جنس باشد )19(. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که میانگین نمرات سالمت عمومی سالمندان متاهل کمتر نسبت به سالمندان مجرد بود )به معنی 29 دوره 2 شماره 2 پاییز 1396

7 سالمت عمومی مطلوب تر( و این تفاوت از لحاظ آماری نیز معنادار بود )0/001<P( که البته با توجه به نقطه برش 23 ابزار وضعیت سالمت عمومی متاهلین در حد مطلوب و وضعیت سالمت عمومی سالمندان مجرد نامطلوب ارزیابی می شود که خود تاکیدی بر نقش تاهل سالمندان بر میزان سالمت عمومی آنان است. در مطالعه براتی و همکاران )1391( نیز سالمت عمومی در دو جنس تفاوت معنادار داشت و افراد متاهل سالمت عمومی بهتری داشتند و دلیل آن را احساس تنهایی و افسردگی بیشتر سالمندان مجرد ذکر کرده اند )12(. در مطالعه علیزاده و همکاران )1387( بین وضعیت تاهل با اضطراب و افسردگی ارتباط معنادار وجود داشت و نتایج بیانگر این بود که متاهلین نسبت به سالمندان بی همسر در موقعیت برتری از این نظر بسر می بردند )20( در مطالعه حیدری و همکاران )1390( در قم نیز وضعیت بهتری برای متاهلین بدست آمد که علت آن را احساس تنهایی و افسردگی افراد مجرد در مقایسه با افراد متاهل بیان نمودند )21(. نتایج مطالعه حاضر نشان داد تحصیالت عامل تاثیرگذاری در میزان سالمت عمومی سالمندان به شمار می رود به طوری که نمرات سالمت عمومی افراد کم سواد )بی سواد و ابتدایی( با سایرین تفاوت معنی داری دارد )0/01<P(. همچنین بین سطح تحصیالت با تمامی زیر مقیاس ها نیز رابطه معناداری وجود داشت )0/001<P(. این موضوع در مطالعه صابریان و همکاران )1387( و براتی و همکاران )1391( نیز تایید شده است )22 12( شاید علت این امر گذران اوقات فراغت دوران پيري با سرگرمي هاي متنوع تر و زندگي لذت بخش تر در بين افراد تحصيل كرده باشد. به نظر مي رسد با افزايش ميزان سواد در آزمودني ها و سپردن نقش هاي مهم تر به آنها و بالطبع پذيرفتن مسئوليت هاي مهمتر و وسيع تر از طرف آنها در گستره اجتماع طبيعي است كه سالمت عمومی در آنها افزايش یافته و همچنین ثابت شده میزان تحصیالت سالمند بر اختالالت اضطراب و افسردگی نیز موثر است نتایج بررسی علیزاده و همکاران )1387( موید این نتیجه می باشد )20(. همچنین شانکار )Shankar( و همکاران )2010( دریافتند سطح تحصیالت با سالمتی سالمندان ارتباط مثبتی دارد و این بدان معنی است که توانایی افراد برای دسترسی و تفسیر اطالعات بوسیله ایجاد حس کنترل شخصی دانایی و علم افزایش یافته و منجر به ارتقاء سالمت روانی در آنان شده است. همچنین انسانها برای نائل شدن به رضایت درونی نیروی خود را صرف کسب علم و خوشنودی واقعی در زندگی می نمایند و این مساله اساس فلسفه آموزش نیز می باشد که روش منطقی و فعال را جهت مقابله با مشکالت فراهم می سازد )23(. بین وضعیت نوع همزیستی با نمره سالمت عمومی تفاوت معنادار وجود داشت به طوری که میانگین نمرات سالمت عمومی سالمندانی که تنها زندگی میکردند نسبت به آنهایی که با همسر و خانواده خود زندگی می کردند نامطلوب تر گزارش شد. این نتایج با مطالعات دیگر از قبیل پاشا و همکاران )1386( براتی و همکاران )1391( و حیدری و همکاران )1392( همخوانی دارد ) (. علمدارلو )1388( در مطالعه خود نتیجه می گیرد که تنهایی به طور قابل مالحظه ای با افسردگی و نقایص کارکردی رابطه دارد و یافته های این مطالعه موید آن بوده که تنهایی یک عامل سبب شناختی در سالمت و بهزیستی جمعیت های گوناگون است و پیامد های دراز مدت در سالمت دارد )24(. حیدری )1390( در مطالعه خود بیان می کند: سالمندانی که با خانواده زندگی می کردند نسبت به سالمندان تنها از سالمت عمومی باالتری برخوردار بودند )21(. بر اساس نتایج پژوهش قنبری مقدم و همکاران در سال 1392 پیش بینی می شود اگر سالمندانی که با همسر زندگی میکنند تنها شوند به اندازه 8/54 نمره وضعیت سالمت عمومی شان افزایش پیدا کرده و لذا نامطلوب تر می شود. مطلوب بودن سالمت عمومی سالمندان غیر تنها ممکن است ناشی از حمایت این نوع همزیستی ها از سالمندان باشد که این حمایت آنها را قادر می سازد که با کاهش عملکرد جسمی و روانی شان بهتر کنار آیند همچنین محیط زندگی سالمندانی که با خانواده ها زندگی می کنند برقراری تعامل و ارتباطات اجتماعی الزم را تسهیل می کند. در جوامع غربی یک تحقیق طوالنی مدت نشان داد که افرادی که در سیستم های اجتماعی مانند دوستان و همساالن عضوند سالم ترند و زندگی طوالنی تر و رضایت بیشتری از زندگی دارند. بنابراین توجه به ایجاد محیطی حمایتی و توانمند سازی سالمندان به منظور مواجهه مناسب با این عامل ضروری به نظر می رسد )25(. مطالعه حاضر دارای محدودیت هایی نیز بود وضعیت جسمی و روحی فرد سالمند در هنگام تکمیل پرسشنامه بر روی پاسخگویی آنها تاثیر داشت که قابل کنترل نیز نبود. همچنین بی سوادی حدود 60 درصد از سالمندان مورد مطالعه نیز باعث تاخیر در تکمیل پرسشنامه ها توسط پرسشگر می شد. نتیجه گیری نهایی با توجه به نتایج پژوهش حاضر درصد زیادی از سالمندان شهر سبزوار از سالمت عمومی مطلوبی برخوردار نیستند لذا توجه به وضعیت سالمت عمومی سالمندان این شهر از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است و با توجه به وجود نامطلوب تر بودن معنادار 30 دوره 2 شماره 2 پاییز 1396

8 تشکر و قدردانی پژوهشگران بر خود الزم می دانند از کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشكي سبزوار كه هزينه هاي اين طرح را تأمين نمود و بویژه همه سالمندان محترمی كه صميمانه در اين مطالعه شركت نمودند تقدير و تشكر نمايند. References 1. Momeni KH,Karimi H. The general health of elderly resident and nonresidents.iranian journal of Aging. 2010; 5 (17): Hatami M,Razavi z. Elderly Health. Chapter 11 part is based 22. Third edition. Tehran. Press Khosravi Sheikholeslami F, Reza Masouleh Sh, Khodadadi N,Yazdani MA. Loneliness and general health of elderly. Journal of Nursing and Midwifery community. 66 (21) (Persian). 4. Saffari M,Shajaeizadeh D,Ghofranipour F,Heidarnia A,Pakpour A. [Health education & promotion: Theories, models & methods].1st ed.tehran: Sobhan publisher, 2010:7-9. (persian). 5. Thirlaway Kathryn and Dominic upton,2009.the psychology of lifestyle promoting healthy Behaviour.first published Park G,Park K. General of Health Services"Textbook of Community Medicine". [H Shojaei Trans]. Volume 4.Tehran:Samat Press; 2009: 42: Nahvinejhad H.Comparison of the general health of residents of boarding houses and home care welfare recipients in Tehran;2010. MPH thesis aging trend. University of Social Welfare and وضعیت سالمت عمومی بخصوص در زنان سالمند توصیه می گردد مدیران بهداشت و درمان ضمن در اولویت قرار دادن این گروه در برنامه های آموزشی جامعه به اهمیت نقش عوامل مرتبط توجه بیشتری نشان دهند تا به ارتقاء سطح سالمت جامعه سالمندان این شهر منجر شود. Rehabilitation.2012.(Persian). 8. Taghavi M. Validity and credibility of the General Health Questionnaire. Journal of Psychology.No 20; ; 2003.(Persian). 9. Malakooti SK, Mirabzadeh A,Fathollahi P, Salavati M,Kahali SH, Afhamebrahimi A, Zandi T. Evalution of reliability, validity and factor analysis of 28 items on the general health of the elderly in iran (CHQ). Iranian journal of Aging. 2006; 1(1): Pasha Gh, Safarzadeh S, Meshkak R. Comparison between public health and social support among elderly people in nursing homes and elderly in the family. Journal of Family Studies.3th year (9) (Persian). 11. Yazdani AA. The relationship between social participation and general health among aged people of 5th distric of Tehran[MSW Thesis].Tehran:USWR, Department of Social Work: Barati M, Fathi Y,Soltanian A,Moini B.Mental health and health promoting behaviors in older people living in Iran,Hamadan.Iranian journal of Nursing and Midwifery. 2012; 20 (3): Nejati V. Assessing the health status of elderly people in the Qom.J Qazvin Univ Med Sci; 2009; 13 (1) Khomarnia M, Baghbanian A. 31 دوره 2 شماره 2 پاییز 1396

9 Asadollahi F, Abedini Z. The status of health among elderly people in qom, Iran,Journal of Medical Sciences Qom. 7 (4) (Persian). 22. Saberian M, Aghajani S,Ghorbani R. Study of the mental status of the elderly and it s relationship with leisure time activities.j sabzevar Univ Med Sci (Asrar). 2009; 10 (4): Shankar A,Mc Munn A,Steptoe A.Health related behaviors in older adults relationship with socioeconomic status. prev Med 2010, 38 (1): Alamdarloo Gh, Dehshiri Gh, Shoja e S, Hakimirad E. Compare loneliness and general health among Seniors living in households and nursing homes in the north of Tehran. Iranian journal of Aging. 3 (8) (Persian). 25. Ajamzobeid H.Relationship between lifestyle and quality of life among elderly.thesis of master s degree. Tehran University of medical sciences (Persian). Comparison of health and chronic diseases of the elderly in rural and urban areas of Zahedan city,2011. Sadra Medical Journal. 1(3) Tanaka H, Sasazawa Y, Suzuki S, Nakazawa M, Koyama H.Health status and lifestyle factors as predictors of depression in middle-aged and elderly Japanese adults: a seven-year followup of the Komo-Ise cohort study. Department of Public Health, Gunma University Graduate School of Medicine, Maebashi, Japan Feb. 16. Habibi Sola A. Relationship between health promoting behaviors with the activities of daily living.tehran. Iranian journal of Aging.2007; 2 (5). (Persian). 17. Mortazavi SS,Ardebili H,Mohammad K.Mental health of elderly of shahrekord and it,s relationship with demographic and social factors.journal of Payesh 2012, 10 (4), (Persian). 18. Sharifi F, et al. Elderly mental health status and its related factors in Tehran(To measure equity in health and related factors).iran; Journal of Diabetes and Metabolism; 13 (1) (Persian). 19. Sohrabi MB. Comparison of cognitive status and depression in the elderly living in nursing homes and private homes. Iran; Journal of Science and Health, 2 (3) (Persian). 20. Alizadeh M. Assessing health factors and utilization of aged care services in metropolitan Sydney.Thesis. Faculty of health science the Sydney university, Heidari S, Mohammadgholizadeh L, 32 دوره 2 شماره 2 پاییز 1396

10 Journal of Gerontology (joge) Vol 2, No 2, Autumn 2017 DOI: /joge General health and its related factors among elderly in sabzevar 2016 Zarei F 1, Mohammadi M 2, Aboozade Gatabi Kh 3, *Ghanbari Moghaddam A 4 1- Student of Nursing, Faculty of Nursing and Midwifery, Student Research Committee, Sabzevar University of Medical Science, Sabzevar, Iran. 2- MSc of Nursing, Faculty of Nursing, University of Social Welfare & Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran. 3- Student of Nursing, Faculty of Nursing and Midwifery, Student Research Committee, Sabzevar University of Medical Science, Sabzevar, Iran. 4- Lecturer of Nursing Department, Faculty of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Science, Sabzevar, Iran (Corresponding Author) Ak_ghanbari89@yahoo.com Abstract Introduction: Assessment of the general health of the elderly is of utmost importance to determine their physical and psychological problems. This study aimed to measure general health status was conducted in Sabzevar, Method:This study was discriptive-analytic is based on elderly oer 60 years of age without cognitive problems in sabzevar. The data collected through a questionnaire consisted of two parts: demographic and public health -28 GHQ. The data were analyzed via descriptive statistics, One- way onava and independent T-test by using SPSS software (Ver.19). Results: The findings suggest that the cutoff point of 23 to CHQ-28, just 60 percent of seniors in Sabzevar good general health condition was good. Bivariate tests showed that general health, sex, education, marital status and their co-existence of a significant relationship is (P<0/001). Conclusion: According to the results of this study, a large percentage of elderly people in Sabzevar not good general health, the General health status of the elderly in the city, is of particular importance. Keywords: General health, Elderly, Sabzevar. Received: 11/08/2017 Accepted: 12/11/2017 Access this article online Website: DOI: /joge

11 Journal of JOGE Gerontology Vol.2 No.2 Autumn ISSN: Investigating the structural relationship between basic psychological needs and subjective well-being with mental health in older adults Arabzadeh M, Pirsaghi F, Kavousiyan J, Amani K, Abdollah pour Y Oral health status of male older adults admitted to Razi psychiatric hospital, Zamaninejad Sh, Rashedi V, Malakouti S.K, Maghsodlou-Estarabadi B The effect of Art therapy on the quality of life and social participation of older adults in Kerman nursing homes Barshan A, Soltaninejad A, Safavi S, Rajabi T, Mirhosseini M General health and its related factors among elderly in sabzevar Zarei F, Mohammadi M, Aboozade Gatabi Kh, Ghanbari Moghaddam A The effect of a speed stacking training program on manual dexterity in elderly men Najmzadeh Baghdadi M, Pooraghaei Ardakani Z, Salman Z The Relationship between Sexual Satisfaction and Marital Satisfaction in Elderly Takbiri A, Imeni M, Azizi fini E The relationship between sleep apnea and quality of life of the elderly in Saqez-Iran Baghi V, Shahbazi Hesabi P, Mohammadi H, Ghanei Gheshlagh R Comparing the effectiveness of telenursing with in-person follow up on the feeling of loneliness among the elderly in community health centers in Ahvaz in Ahmadi babadi S, Sadeghmoghadam L, Delshad Noghabi A